Các tông phái đạo Phật

Đạo Phật từ khi đức Phật tổ lập gi?o đến nay, đ? hơn hai ng?n năm trăm năm, vốn vẫn l? một đạo duy nhất. Song ho?n cảnh x? hội v? con người ở khắp tr?n ho?n cầu l? kh?c nhau. V? tr?n đường đời, nh?n loại tiến h?a kh?ng giống nhau. Kẻ th?ng minh s?ng suốt, người m? muội tối tăm; kẻ thong dong nh?n nh?, người vướng bận nhọc nhằn; kẻ đ? từng học l? xem kinh, người vừa mới nghe văn tầm s?ch; c? kẻ mới học m? th?ng, lại c? người học suốt đời vẫn dốt...

Bởi thế cho n?n c?c bậc hiền th?nh đều t?y phương tiện m? độ thế, cứu người. Ch?nh đức Phật tổ từ thuở xưa cũng đ? l?m như vậy. T?y thuận nơi những người đến nghe trong ph?p hội, ng?i thuyết dạy gi?o ph?p ph? hợp. Hoặc giảng rộng l? lẽ, hoặc dẫn chuyện t?ch xưa, hoặc b?y ra giới luật. C? khi n?i xa, c? l?c n?i gần, c? khi chỉ thẳng, c? l?c d?ng ẩn dụ... Ng?i d?ng đủ c?ch như thế, cốt yếu cũng chỉ l? muốn gi?p cho ch?ng sanh đạt hiểu ch?n l?. Với h?ng đệ tử xuất th?n qu? tộc nhưng dốc l?ng tinh tấn, ng?i dạy theo một c?ch. Với bậc vua quan c?n tham đắm lợi danh, ng?i lại dạy theo một c?ch kh?c. Với h?ng thương gia rộng l?ng bố th?, ng?i dạy theo một c?ch. Với kẻ trung t?n th?nh t?m, ng?i lại dạy theo một c?ch kh?c hơn nữa. C?ch sử dụng ng?n ngữ của ng?i biến h?a rất tuyệt diệu, phi thường. Trong kinh vẫn thường n?i c? đến t?m vạn bốn ng?n ph?p m?n, cũng kh?ng ngo?i ? n?y.

Sau khi đức Phật nhập Niết-b?n, c?c vị đại đệ tử mới ghi ch?p lại những lời thuyết dạy của ng?i th?nh ba tạng kinh điển. Đ? l? tạng Kinh, tạng Luật v? tạng Luận. Trong đ? c? đủ c?c mức độ thuyết dạy cao thấp, nhanh chậm kh?c nhau. N?i kh?i qu?t trong ba tạng ấy, mỗi tạng đều c? phần chủ đ?ch ri?ng biệt, m? dung hợp với nhau c?ng nhắm đến việc gi?p người tu h?nh mau đạt đến chỗ giải tho?t khổ n?o. Tạng Kinh gi?p người hiểu r? những l? lẽ, quy luật trong cuộc sống, m? quan trọng, nền tảng hơn hết l? l? nh?n quả, nh?n duy?n; từ những c?u kinh rất đơn sơ giản lược, cho đến những bộ kinh đồ sộ rất cao si?u, th?m ?o cũng đều c? đủ. Tạng Luật gi?p người kiềm chế tự th?n, xa điều ?c, gần điều thiện, cho đến được trong sạch cả thể x?c lẫn tinh thần. Tạng Luận giải r? những chỗ nghi ngờ ngăn trở tr?n đường tu tập, gi?p người ta vững đức tin m? vượt qua kh? khăn kh?ng nghi ngại. Dẫu l? người tu ở tr?nh độ n?o, tu theo ph?p m?n g?, cũng kh?ng thể thiếu đi một trong ba yếu tố ấy.